Line 7: |
Line 7: |
| |label2 = Botanical name(s) | | |label2 = Botanical name(s) |
| |data2 = Tribulus terrestris L. | | |data2 = Tribulus terrestris L. |
− | |label3 = Contributors | + | |label3 = Family |
− | |data3 = -- | + | |data3 = Zygophyllaceae |
− | |label4 = Year of publication | + | |label4 = Availability |
− | |data4 = 2021 | + | |data4 = Available |
− | |label5 = Publisher | + | |label5 = Contributors |
− | |data5 = [[Charak Samhita Research, Training and Skill Development Centre]] | + | |data5 = -- |
− | |label6 = DOI | + | |label6 = Year of publication |
− | |data6 = Awaited | + | |data6 = 2024 |
| + | |label7 = Publisher |
| + | |data7 = [[Charak Samhita Research, Training and Skill Development Centre]] |
| + | |label8 = DOI |
| + | |data8 = Awaited |
| }} | | }} |
| | | |
Line 20: |
Line 24: |
| | | |
| Land caltrops, Puncture vine | | Land caltrops, Puncture vine |
| + | |
| + | ==Therapeutic use== |
| + | |
| + | * '''Gokshura (root)'''- |
| + | Mainly used in Urinary disorders, dysuria (mutrakrichhra), premature ejaculation, dyspnoea with bronchial asthma (shwasa), heart diseases(hridroga), cough (kasa), diseases due to vata dosha, abdominal colic (shularoga), renal calculi (ashmari) |
| + | * '''Gokshura (Fruit)'''- |
| + | Abdominal colic (shula roga), dyspnoea(shwasa), hemorrhoids (arsha), generalized weakness(daurbalya), heart diseases (hridroga), cough(kasa), difficulty in micturition (mutrakrichhra), renal calculi (ashmari), obstinate Urinary disorders including diabetes mellitus (prameha) |
| + | |
| == Other varieties/ Other botanical names == | | == Other varieties/ Other botanical names == |
| | | |
Line 45: |
Line 57: |
| | | |
| Shwadanshtra, Kshurak, Trikantaka, Svadukantak, Gokantak, Gokshurak, Vanshrugant, Palankasha, Ikshugandhika | | Shwadanshtra, Kshurak, Trikantaka, Svadukantak, Gokantak, Gokshurak, Vanshrugant, Palankasha, Ikshugandhika |
| + | |
| + | == Ayurvedic pharmacological properties == |
| + | |
| + | {| class="wikitable" |
| + | |+ Properties |
| + | |- |
| + | ! Sr.no. !! Pharmacological criteria !! Properties |
| + | |- |
| + | | 1 || Taste ([[rasa]]) || Sweet (madhura) |
| + | |- |
| + | | 2 || Potency ([[veerya]]) || Cold (sheeta) |
| + | |- |
| + | | 3 || Post digestion effect ([[vipaka]]) || Sweet (madhura) |
| + | |- |
| + | | 4 || Qualities ([[guna]])|| Heavy (guru), Unctuous (snigdha) |
| + | |- |
| + | | 5 || Actions ([[karma]]) || Pacify [[vata]] and [[pitta]] |
| + | |} |
| | | |
| == Reference in Charak Samhita and its actions == | | == Reference in Charak Samhita and its actions == |
Line 53: |
Line 83: |
| ! Sr.no. !! Reference in Charak Samhita !! Activity | | ! Sr.no. !! Reference in Charak Samhita !! Activity |
| |- | | |- |
− | | 1 || Sutra sthana 2/12 || Asthapana | + | | 1 || Cha.Sa.[[Sutra Sthana]] 2/12 || Asthapana(herb used in therapeutic enema) |
| |- | | |- |
− | | 2 || Sutra sthana 2/22 || Mutrakrichha yavagu | + | | 2 || Cha.Sa.[[Sutra Sthana]] 2/22 || Mutrakrichha yavagu(gruel for dysuria) |
| |- | | |- |
− | | 3 || Sutra sthana 4/9(15) || Krimighna mahakashaya | + | | 3 || Cha.Sa.[[Sutra Sthana]] 4/9(15) || Krimighna(anthelmintic) mahakashaya |
| |- | | |- |
− | | 4 || Sutra sthana 4/9(26) || Anuvasanopag mahakashaya | + | | 4 || Cha.Sa.[[Sutra Sthana]] 4/9(26) || Anuvasanopag(sub – unctuous enema) mahakashaya |
| |- | | |- |
− | | 5 || Sutra sthana 4/9(35) || Mootravirechaniya mahakashaya | + | | 5 || Cha.Sa.[[Sutra Sthana]] 4/9(35) || Mootravirechaniya (sub – unctuous enema) mahakashaya |
| |- | | |- |
− | | 6 || Sutra sthana 4/9(38) || Shwayathuhara mahakashaya | + | | 6 || Cha.Sa.[[Sutra Sthana]] 4/9(38) || Shwayathuhara(anti edema) mahakashaya |
| |- | | |- |
| |7 | | |7 |
− | |Ch Vi 8/139 | + | |Cha.Sa.[[Vimana Sthana]] 8/139 |
− | |Madhur skanda | + | |Madhur skanda(group of sweet drugs). |
| |- | | |- |
| |8 | | |8 |
− | |Ch Su 23/12 | + | |Cha.Sa.[[Sutra Sthana]]23/12 |
− | |Santarpanajanya vikar chikitsa | + | |Santarpanajanya vikar (over nutrition and it’s disorders) chikitsa |
| |- | | |- |
| |9 | | |9 |
− | |Ch Su 23/15 | + | |Cha.Sa.[[Sutra Sthana]]23/15 |
− | |Santarpanajanya vikar chikitsa | + | |Santarpanajanya vikar(over nutrition and it’s disorders) chikitsa |
| |- | | |- |
| |10 | | |10 |
− | |Ch Su 25/40 | + | |Cha.Sa.[[Sutra Sthana]]25/40 |
− | |Agrya Sangraha | + | |Agrya Sangraha(from the collections of best food articles, factors and drugs in various conditions). |
| |- | | |- |
| |11 | | |11 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa sthana | + | | Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] |
− | | |
| 1/1/42 | | 1/1/42 |
− | |In formulation of brahma rasayana | + | |As an ingredient of Brahma rasayana |
| |- | | |- |
| |12 | | |12 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana 2/1/26 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 2/1/26 |
| |Ingredient in Bruhaniya Gutika | | |Ingredient in Bruhaniya Gutika |
| |- | | |- |
| |13 | | |13 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana 2/2/5 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 2/2/5 |
| |Ingredient in Apatyakari Shashtikadi Gutika | | |Ingredient in Apatyakari Shashtikadi Gutika |
| |- | | |- |
| |14 | | |14 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana 2/3/8 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 2/3/8 |
| |Ingredient in Apatyakar Kshir Yog | | |Ingredient in Apatyakar Kshir Yog |
| |- | | |- |
| |15 | | |15 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana 2/3/14 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 2/3/14 |
| |Ingredient in Vrushyapayas Yog | | |Ingredient in Vrushyapayas Yog |
| |- | | |- |
| |16 | | |16 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana 2/4/28 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 2/4/28 |
| |Ingredient in Apatyakar Ghrit | | |Ingredient in Apatyakar Ghrit |
| |- | | |- |
| |17 | | |17 |
− | |Cha.sa.Chi.3/182 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]3/182 |
| |Used as peya with where jwara is associated with Parshvashoola, Bastishoola, sirashoola. | | |Used as peya with where jwara is associated with Parshvashoola, Bastishoola, sirashoola. |
| |- | | |- |
| |18 | | |18 |
− | |Cha.Sa.Chi.3/224 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]3/224 |
| |As an ingredient of | | |As an ingredient of |
| | | |
Line 118: |
Line 147: |
| |- | | |- |
| |19 | | |19 |
− | |Cha.sa.Chi.3/236 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]3/236 |
− | |Used as ksheerpaka in varch-mutra vibandha and sopha. | + | |Used as ksheerpaka in varch-mutra vibandha(constipation) and sopha(edema) . |
| |- | | |- |
| |20 | | |20 |
− | |Cha.Sa.Chi.3/234 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]3/234 |
| |Used as Panchamuli shruta paya in Kasa, Svasa, Sirashoola, Parshvashoola, Jwara. | | |Used as Panchamuli shruta paya in Kasa, Svasa, Sirashoola, Parshvashoola, Jwara. |
| |- | | |- |
| |21 | | |21 |
− | |Cha.Sa.Chi.3/241 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]3/241 |
| |As an ingredient of Patoladi niruha basti. | | |As an ingredient of Patoladi niruha basti. |
| |- | | |- |
| |22 | | |22 |
− | |Cha.Sa. | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]3/267 |
− | | |
− | Chi.3/267
| |
| |As an ingredient of Agurvadi taila. | | |As an ingredient of Agurvadi taila. |
| |- | | |- |
| |23 | | |23 |
− | |Cha.Sa.Chi.4/84 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]4/84 |
| |As an ingredient of Drakshadi yoga. | | |As an ingredient of Drakshadi yoga. |
| |- | | |- |
| |24 | | |24 |
− | |Cha.Sa.Chi.4/85 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]4/85 |
− | |Used in Mutragata raktapitta. | + | |Used in Mutragata raktapitta (bleeding from urinary tract) . |
| |- | | |- |
| |25 | | |25 |
− | |Cha.Sa.Chi 5/67 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 5/67 |
| |To increase effect of Trayushanaadi ghrit | | |To increase effect of Trayushanaadi ghrit |
| |- | | |- |
| |26 | | |26 |
− | |Cha.Sa.Chi 5/97 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 5/97 |
| |Mixed with Shilajit prayog | | |Mixed with Shilajit prayog |
| |- | | |- |
| |27 | | |27 |
− | |Cha.Sa.Chi5/143 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]5/143 |
− | |Ingredient in Bhallatakadya Ghrit for Kaphaj Gulma | + | |Ingredient in Bhallatakadya Ghrit for Kaphaj Gulma(abdominal lumps) |
| |- | | |- |
| |28 | | |28 |
− | |Cha.Sa.Chi 5/149 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 5/149 |
| |Ingredient of Mishrak Sneha | | |Ingredient of Mishrak Sneha |
| |- | | |- |
| |29 | | |29 |
− | |Cha.Sa.Chi 5/167 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 5/167 |
− | |Panak in Kaphaj Gulma | + | |Panak in Kaphaj Gulma(abdominal lumps) |
| |- | | |- |
| |30 | | |30 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana7/65 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]7/65 |
| |Ingredient in Mustadi Churna | | |Ingredient in Mustadi Churna |
| |- | | |- |
| |31 | | |31 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana7/81 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]7/81 |
| |Ingredient in Triphalasav | | |Ingredient in Triphalasav |
| |- | | |- |
| |32 | | |32 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana 9/52 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 9/52 |
| |Ingredient in Apara lasunadya Ghrit | | |Ingredient in Apara lasunadya Ghrit |
| |- | | |- |
| |33 | | |33 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana 10/18 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 10/18 |
| |Ingredient in Mahapanchagavya Ghrit | | |Ingredient in Mahapanchagavya Ghrit |
| |- | | |- |
| |34 | | |34 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana 12/50 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 12/50 |
| |Ingredient in Kansaharitaki Avaleh | | |Ingredient in Kansaharitaki Avaleh |
| |- | | |- |
| |35 | | |35 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana 13/65 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 13/65 |
− | |In treatment of vatodara for anuvasan basti | + | |In treatment of vatodara for anuvasan basti(oily enema). |
| |- | | |- |
| |36 | | |36 |
− | |Cha. Sa.Chikitsa | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]13/113 |
− | | |
− | Sthana13/113
| |
| |As an ingredient of panchakola ghrit | | |As an ingredient of panchakola ghrit |
| |- | | |- |
| |37 | | |37 |
− | |Cha.Sa.Chi15/82 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]15/82 |
| |As an ingredient of dashmuladya ghrita | | |As an ingredient of dashmuladya ghrita |
| |- | | |- |
| |38 | | |38 |
− | |Cha.Sa.Chi 15/156 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 15/156 |
| |As an ingredient of Mulasava | | |As an ingredient of Mulasava |
| |- | | |- |
| |39 | | |39 |
− | |Cha.Sa.Chi15/173 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]15/173 |
| |As an ingredient of Pipallimuladhya Kshara | | |As an ingredient of Pipallimuladhya Kshara |
| |- | | |- |
| |40 | | |40 |
− | |Cha. Sa.Chikitsa | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]17/94 |
− | | |
− | Sthana17/94
| |
| |Used in yusha preparation for hikka svasa | | |Used in yusha preparation for hikka svasa |
| |- | | |- |
| |41 | | |41 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] |
− | | |
| 17/102 | | 17/102 |
− | |Used in yavagu preparation for hikka svasa | + | |Used in yavagu(dietary gruel) preparation for hikka svasa |
| |- | | |- |
| |42 | | |42 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] |
− | | |
| 17/96 | | 17/96 |
| |Used in yusha preparation for hikka svasa | | |Used in yusha preparation for hikka svasa |
| |- | | |- |
| |43 | | |43 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] |
− | | |
| 17/105 | | 17/105 |
− | |Dasamula kwath is used in condition of trishna in terms of patients of hikka svasa. | + | |Dasamula kwath is used in condition of trishna(thirst) in terms of patients of hikka svasa. |
| |- | | |- |
| |44 | | |44 |
− | |Cha. Sa. Chikitsa Sthana | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] |
− | | |
| 17/140 | | 17/140 |
| |As an ingredient of dashamuladhya ghrit | | |As an ingredient of dashamuladhya ghrit |
| |- | | |- |
| |45 | | |45 |
− | |Cha.sa.chi.18/89 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]18/89 |
| |As an ingredient of leha yoga in treatment of pittaja kasa. | | |As an ingredient of leha yoga in treatment of pittaja kasa. |
| |- | | |- |
| |46 | | |46 |
− | |Cha.sa.chi.18/127 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]18/127 |
| |As an ingredient of kantakari ghrita. | | |As an ingredient of kantakari ghrita. |
| |- | | |- |
| |47 | | |47 |
− | |Cha.sa.chi19/21, | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]19/21, |
− | |As a pramathya dravya | + | |As a pramathya(decoction) dravya |
| |- | | |- |
| |48 | | |48 |
− | |Cha.sa.chi 19/26 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]] 19/26 |
− | |As a Ingridient of dipaniya and sangrahi gana | + | |As a Ingridient of dipaniya(digestive stimulant) and sangrahi gana(constipationg). |
| |- | | |- |
| |49 | | |49 |
− | |Cha.sa.chi19/50 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]19/50 |
− | |As a yavagu dravya | + | |As a yavagu dravya(ingredient of a dietary gruel). |
| |- | | |- |
| |50 | | |50 |
− | |Cha.sa. Chi.25/78 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]25/78 |
− | |Used for parisechana in Daha & shoola. | + | |Used for parisechana (pouring) in Daha (burning sensation) & shola (pain). |
| |- | | |- |
| |51 | | |51 |
− | |Ca.Sa.Chi.27/41 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]27/41 |
| |As an ingredient of Piluparnyadi Yoga | | |As an ingredient of Piluparnyadi Yoga |
| |- | | |- |
| |52 | | |52 |
− | |Ca.Sa.Chi.27/56 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]27/56 |
− | |As an ingredient of Shyonakdi Parisheka and Pralepa | + | |As an ingredient of Shyonakdi Parisheka(poring) and Pralepa(external application). |
| |- | | |- |
| |53 | | |53 |
− | |Cha.Sa.Chi.28/146 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]28/146 |
| |As an ingredient of Shvdamstra taila. | | |As an ingredient of Shvdamstra taila. |
| |- | | |- |
| |54 | | |54 |
− | |Cha.Sa.Chi.28/168 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]28/168 |
| |As an ingredient of Mulakadhya taila. | | |As an ingredient of Mulakadhya taila. |
| |- | | |- |
| |55 | | |55 |
− | |Cha.Sa.Chi.28/161 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]28/161 |
| |As an ingredient of Amrutadi taila. | | |As an ingredient of Amrutadi taila. |
| |- | | |- |
| |56 | | |56 |
− | |Cha.Sa.Chi.28/173 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]28/173 |
| |As an ingredient of Mulaka taila. | | |As an ingredient of Mulaka taila. |
| |- | | |- |
| |57 | | |57 |
− | |Cha.Sa.chi.29/76 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]29/76 |
| |As an ingredient of Sthiradi Ghrita/Taila. | | |As an ingredient of Sthiradi Ghrita/Taila. |
| |- | | |- |
| |58 | | |58 |
− | |Cha.Sa Chi.30/57 | + | |Cha.Sa.[[Chikitsa Sthana]]30/57 |
− | |Kshirapana in yoni shula. | + | |Kshirapana in yoni shula(pain in vagina). |
| |} | | |} |
| | | |
− | == Ayurvedic pharmacological properties == | + | ==Dose== |
| + | * '''Gokshura (root)''' |
| + | 20 – 30 gm of the drug for decoction. |
| + | * '''Gokshura (fruit)''' |
| + | * 3 – 6 gm of the drug in powder form. |
| + | 20 – 30 gm of the drug for decoction. |
| + | |
| + | ==Important formulations== |
| + | *'''Gokshura (root)''' |
| + | • Sahacharadi taila |
| + | • Dashamula kwatha churna |
| + | • Dashamulakatutraya kwatha churna |
| + | • Dasamulapanchakoladi kwtha churna |
| + | *'''Gokshura (fruit)''' |
| + | • Gokshuradi guggulu |
| + | • Trikantaka ghrita |
| + | • Drakshadi churna |
| | | |
− | {| class="wikitable"
| |
− | |+ Properties
| |
− | |-
| |
− | ! Sr.no. !! Pharmacological criteria !! Properties
| |
− | |-
| |
− | | 1 || Taste ([[rasa]]) || Sweet (madhura)
| |
− | |-
| |
− | | 2 || Potency ([[veerya]]) || Cold (sheeta)
| |
− | |-
| |
− | | 3 || Post digestion effect ([[vipaka]]) || Sweet (madhura)
| |
− | |-
| |
− | | 4 || Qualities ([[guna]])|| Heavy (guru), Unctuous (snigdha)
| |
− | |-
| |
− | | 5 || Actions ([[karma]]) || Pacify [[vata]] and [[pitta]]
| |
− | |}
| |
| | | |
| == Current availability== | | == Current availability== |
| | | |
| Available | | Available |
| + | |
| + | *In India – West Rajasthan and Gujarat. |
| + | *Out of India – Afghanistan, Algeria, Greece, Iran, Iraq, Pakistan, Austria, Botswana, Kenya, Zimbabwe, United states, Australia, New Zealand. |
| | | |
| == Current researches == | | == Current researches == |